André Gide
“Başka birinin sizin kadar iyi yapabileceği bir şeyi bırakın o yapsın, siz yapmayın” sözü ile akıllara kazılan bir isim: André Gide. Hırslı, ihtiraslı, uzun ve dolambaçlı patikalarda hayatının sonuna kadar arayış içinde olan, hep zoru seçerek kolay elde edilen zaferlerden tatmin olmayan Fransız düşünür. Nietzsche nihilizminin etkisini güçlü bir yasam tutkusuyla arzuya dönüştüren, döneminde birçok edebiyatçıya ilham kaynağı olan Nobel ödüllü bir yazar André Gide. Jean Paul Sartre’ den etkilenerek, varoluşçuluğu eserlerinde işlemiş, insanın hayatını insanın hayali olarak tanımlamış önemli Fransız realistlerinden.
Yazarın Dar Kapı isimli eseri Timaş yayınlarınca yeniden basıldı. André Gide, Tanpınar’ın “Her genç Dar Kapı’yı okumalıdır” diyerek andığı bu romanında bir gençlik aşkı aracılığıyla erdem ve ilahi aşk kavramlarını sorguluyor. Eser matta incilinden şu bab ile başlıyor; “dar kapıdan geçiniz, çünkü insanı yıkıma götüren yol rahat ve geniştir.” Giriş metninde ‘bu hikâyeyi başkası da yazabilirdi ama ben bizzat yaşadım ve ondan sonra yazdım’ diyerek daha kitabın başında okuyucuyu esere adapte ediyor Gide.
Anlam Dünyasının Kapısı
Kendi yaşamından örneklerden, özellikle gençliğinde etkilendiği kişilerden yola çıkarak ve kendisine mutluluğun sunulmasını düşleyerek anlam dünyasının kapısını açıyor. Kuşların her şarkısında kâinatın zikrini duymaya, her çiçekte o zikri koklayarak dua etmenin tek şeklinin hayranlık duyma olduğunu keşfediyor. Aşkının ve inancının tüm coşkusuyla erdeme gidilen zorluğunu, hakikate yaklaştıkça insanın omzunda biriken yükün ne kadar ağır olduğunu dile getiriyor. Yaşamak için aşktan başka bir neden bulamayan Gide, ölümün insanları ayırmayacağını, bütün yaşam boyunca ayrı kalmış olanları yaklaştıracağı inancıyla dar kapıdan geçebilmenin yollarını arıyor.
Hakikate giden yolda hiç dinmeyecek bir sızı gibi, insanın yüreğinde varoluş sancısından kaynaklanan yalnızlıkların, bekleyişlerin, ümitlerin, arzuların ve tahammülü zor imtihanların insanın dört bir yanını sardığının bilincinde olan ve tüm erdemleri aşkla ayakta tutmaya çalışan Gide: “Yaşam çok zalim bir öğretmendir. Önce sınav yapar, sonra dersi verir” sözüyle de ne kadar müthiş bir gözlemci olduğunu ortaya koyuyor. Dar Kapı, ilahi aşkın ne olması, ona nasıl ulaşılması gerektiği hakkında ipuçlarıyla dolu. Şu söz Gide’ye aittir: “Nice hastalıklar vardır; elde olmayanı istemekten gelir.” Elde olmayanı istemeyi hastalık derecesine arzu ederek ulaşmaya çabalayanların durumlarını anlayabilmek, fedakârlık kavramının aşkın temelinde bulunan zincirleri çözdüğünün farkına varabilmekle mümkün.
Bende Bin bir Mümkün Var
André Gide’nin 3 Ocak 1892 tarihinde yazdığı bir not ile bitirelim yazıyı:
“…
Kim olacağımı bilememekten ötürü tasalanıyorum; kim olmak istediğimi de bilmiyorum; ama seçmek gerektiğini pekiyi biliyorum. Nereye gitmeye karar verirsem beni yalnız oraya ulaştıracak olan güvenli yollarda yürümek istiyorum; fakat bilmiyorum, ne istemek gerektiğini bilmiyorum.
Kendimde bin bir mümkünün var olduğunu hissediyorum. Fakat bunlardan yalnız bir tanesi olmağa rıza gösteremiyorum. Ve her an yazdığım her sözün, her yaptığım hareketin, çehremin silinemeyecek yeni bir çizgisini meydana getirdiğini düşündükçe ürküyorum. Öyle bir çehre ki, bir seçime varamadığından, onu cesaretle sınırlayamadığından kararsız, şahsiyetsiz, korkak olarak tespit edilecek…
Tanrım, yalnız tek bir şey istemeyi ve durmadan onu istemeyi bana ilham et.”
Star Gazetesi Star Kitap Eki
5 Haziran 2009
kaynak :http://paradies.wordpress.com/2009/06/19/tanrim-tek-bir-sey-istemeyi-hep-onu-istemeyi-ilham-et/
Ziyaretçi Sayısı